与高司谏书
朝代：宋朝
作者：欧阳修
原文：
修顿首再拜，白司谏足下：某年十七时，家随州，见天圣二年进士及第榜，始识足下姓名。是时予年少，未与人接，又居远方，但闻今宋舍人兄弟，与叶道卿、郑天休数人者，以文学大有名，号称得人。而足下厕其间，独无卓卓可道说者，予固疑足下不知何如人也。其后更十一年，予再至京师，足下已为御史里行，然犹未暇一识足下之面。但时时于予友尹师鲁问足下之贤否。而师鲁说足下：“正直有学问，君子人也。”予犹疑之。夫正直者，不可屈曲；有学问者，必能辨是非。以不可屈之节，有能辨是非之明，又为言事之官，而俯仰默默，无异众人，是果贤者耶！此不得使予之不疑也。自足下为谏官来，始得相识。侃然正色，论前世事，历历可听，褒贬是非，无一谬说。噫！持此辩以示人，孰不爱之？虽予亦疑足下真君子也。是予自闻足下之名及相识，凡十有四年而三疑之。今者推其实迹而较之，然后决知足下非君子也。前日范希文贬官后，与足下相见于安道家。足下诋诮希文为人。予始闻之，疑是戏言；及见师鲁，亦说足下深非希文所为，然后其疑遂决。希文平生刚正、好学、通古今，其立朝有本末，天下所共知。今又以言事触宰相得罪。足下既不能为辨其非辜，又畏有识者之责己，遂随而诋之，以为当黜，是可怪也。夫人之性，刚果懦软，禀之于天，不可勉强。虽圣人亦不以不能责人之必能。今足下家有老母，身惜官位，惧饥寒而顾利禄，不敢一忤宰相以近刑祸，此乃庸人之常情，不过作一不才谏官尔。虽朝廷君子，亦将闵足下之不能，而不责以必能也。今乃不然，反昂然自得，了无愧畏，便毁其贤以为当黜，庶乎饰己不言之过。夫力所不敢为，乃愚者之不逮；以智文其过，此君子之贼也。
且希文果不贤邪？自三四年来，从大理寺丞至前行员外郎，作待制日，日备顾问，今班行中无与比者。是天子骤用不贤之人？夫使天子待不贤以为贤，是聪明有所未尽。足下身为司谏，乃耳目之官，当其骤用时，何不一为天子辨其不贤，反默默无一语；待其自败，然后随而非之。若果贤邪？则今日天子与宰相以忤意逐贤人，足下不得不言。是则足下以希文为贤，亦不免责；以为不贤，亦不免责，大抵罪在默默尔。
昔汉杀萧望之与王章，计其当时之议，必不肯明言杀贤者也。必以石显、王凤为忠臣，望之与章为不贤而被罪也。今足下视石显、王凤果忠邪？望之与章果不贤邪？当时亦有谏臣，必不肯自言畏祸而不谏，亦必曰当诛而不足谏也。今足下视之，果当诛邪？是直可欺当时之人，而不可欺后世也。今足下又欲欺今人，而不惧后世之不可欺邪？况今之人未可欺也。
伏以今皇帝即位已来，进用谏臣，容纳言论，如曹修古、刘越虽殁，犹被褒称。今希文与孔道辅皆自谏诤擢用。足下幸生此时，遇纳谏之圣主如此，犹不敢一言，何也？前日又闻御史台榜朝堂，戒百官不得越职言事，是可言者惟谏臣尔。若足下又遂不言，是天下无得言者也。足下在其位而不言，便当去之，无妨他人之堪其任者也。
昨日安道贬官，师鲁待罪，足下犹能以面目见士大夫，出入朝中称谏官，是足下不复知人间有羞耻事尔。所可惜者，圣朝有事，谏官不言而使他人言之，书在史册，他日为朝廷羞者，足下也。《春秋》之法，责贤者备。今某区区犹望足下之能一言者，不忍便绝足下，而不以贤者责也。若犹以谓希文不贤而当逐，则予今所言如此，乃是朋邪之人尔。愿足下直携此书于朝，使正予罪而诛之，使天下皆释然知希文之当逐，亦谏臣之一効也。
前日足下在安道家，召予往论希文之事。时坐有他客，不能尽所怀。故辄布区区，伏惟幸察，不宣。修再拜。
提示：拼音为程序生成，因此多音字的拼音可能不准确。
xiū dùn shǒu zài bài ，bái sī jiàn zú xià ：mǒu nián shí qī shí ，jiā suí zhōu ，jiàn tiān shèng èr nián jìn shì jí dì bǎng ，shǐ shí zú xià xìng míng 。shì shí yǔ nián shǎo ，wèi yǔ rén jiē ，yòu jū yuǎn fāng ，dàn wén jīn sòng shě rén xiōng dì ，yǔ yè dào qīng 、zhèng tiān xiū shù rén zhě ，yǐ wén xué dà yǒu míng ，hào chēng dé rén 。ér zú xià cè qí jiān ，dú wú zhuó zhuó kě dào shuō zhě ，yǔ gù yí zú xià bú zhī hé rú rén yě 。qí hòu gèng shí yī nián ，yǔ zài zhì jīng shī ，zú xià yǐ wéi yù shǐ lǐ háng ，rán yóu wèi xiá yī shí zú xià zhī miàn 。dàn shí shí yú yǔ yǒu yǐn shī lǔ wèn zú xià zhī xián fǒu 。ér shī lǔ shuō zú xià ：“zhèng zhí yǒu xué wèn ，jun1 zǐ rén yě 。”yǔ yóu yí zhī 。fū zhèng zhí zhě ，bú kě qū qǔ ；yǒu xué wèn zhě ，bì néng biàn shì fēi 。yǐ bú kě qū zhī jiē ，yǒu néng biàn shì fēi zhī míng ，yòu wéi yán shì zhī guān ，ér fǔ yǎng mò mò ，wú yì zhòng rén ，shì guǒ xián zhě yē ！cǐ bú dé shǐ yǔ zhī bú yí yě 。zì zú xià wéi jiàn guān lái ，shǐ dé xiàng shí 。kǎn rán zhèng sè ，lùn qián shì shì ，lì lì kě tīng ，bāo biǎn shì fēi ，wú yī miù shuō 。yī ！chí cǐ biàn yǐ shì rén ，shú bú ài zhī ？suī yǔ yì yí zú xià zhēn jun1 zǐ yě 。shì yǔ zì wén zú xià zhī míng jí xiàng shí ，fán shí yǒu sì nián ér sān yí zhī 。jīn zhě tuī qí shí jì ér jiào zhī ，rán hòu jué zhī zú xià fēi jun1 zǐ yě 。qián rì fàn xī wén biǎn guān hòu ，yǔ zú xià xiàng jiàn yú ān dào jiā 。zú xià dǐ qiào xī wén wéi rén 。yǔ shǐ wén zhī ，yí shì xì yán ；jí jiàn shī lǔ ，yì shuō zú xià shēn fēi xī wén suǒ wéi ，rán hòu qí yí suí jué 。xī wén píng shēng gāng zhèng 、hǎo xué 、tōng gǔ jīn ，qí lì cháo yǒu běn mò ，tiān xià suǒ gòng zhī 。jīn yòu yǐ yán shì chù zǎi xiàng dé zuì 。zú xià jì bú néng wéi biàn qí fēi gū ，yòu wèi yǒu shí zhě zhī zé jǐ ，suí suí ér dǐ zhī ，yǐ wéi dāng chù ，shì kě guài yě 。fū rén zhī xìng ，gāng guǒ nuò ruǎn ，bǐng zhī yú tiān ，bú kě miǎn qiáng 。suī shèng rén yì bú yǐ bú néng zé rén zhī bì néng 。jīn zú xià jiā yǒu lǎo mǔ ，shēn xī guān wèi ，jù jī hán ér gù lì lù ，bú gǎn yī wǔ zǎi xiàng yǐ jìn xíng huò ，cǐ nǎi yōng rén zhī cháng qíng ，bú guò zuò yī bú cái jiàn guān ěr 。suī cháo tíng jun1 zǐ ，yì jiāng mǐn zú xià zhī bú néng ，ér bú zé yǐ bì néng yě 。jīn nǎi bú rán ，fǎn áng rán zì dé ，le wú kuì wèi ，biàn huǐ qí xián yǐ wéi dāng chù ，shù hū shì jǐ bú yán zhī guò 。fū lì suǒ bú gǎn wéi ，nǎi yú zhě zhī bú dǎi ；yǐ zhì wén qí guò ，cǐ jun1 zǐ zhī zéi yě 。
qiě xī wén guǒ bú xián xié ？zì sān sì nián lái ，cóng dà lǐ sì chéng zhì qián háng yuán wài láng ，zuò dài zhì rì ，rì bèi gù wèn ，jīn bān háng zhōng wú yǔ bǐ zhě 。shì tiān zǐ zhòu yòng bú xián zhī rén ？fū shǐ tiān zǐ dài bú xián yǐ wéi xián ，shì cōng míng yǒu suǒ wèi jìn 。zú xià shēn wéi sī jiàn ，nǎi ěr mù zhī guān ，dāng qí zhòu yòng shí ，hé bú yī wéi tiān zǐ biàn qí bú xián ，fǎn mò mò wú yī yǔ ；dài qí zì bài ，rán hòu suí ér fēi zhī 。ruò guǒ xián xié ？zé jīn rì tiān zǐ yǔ zǎi xiàng yǐ wǔ yì zhú xián rén ，zú xià bú dé bú yán 。shì zé zú xià yǐ xī wén wéi xián ，yì bú miǎn zé ；yǐ wéi bú xián ，yì bú miǎn zé ，dà dǐ zuì zài mò mò ěr 。
xī hàn shā xiāo wàng zhī yǔ wáng zhāng ，jì qí dāng shí zhī yì ，bì bú kěn míng yán shā xián zhě yě 。bì yǐ shí xiǎn 、wáng fèng wéi zhōng chén ，wàng zhī yǔ zhāng wéi bú xián ér bèi zuì yě 。jīn zú xià shì shí xiǎn 、wáng fèng guǒ zhōng xié ？wàng zhī yǔ zhāng guǒ bú xián xié ？dāng shí yì yǒu jiàn chén ，bì bú kěn zì yán wèi huò ér bú jiàn ，yì bì yuē dāng zhū ér bú zú jiàn yě 。jīn zú xià shì zhī ，guǒ dāng zhū xié ？shì zhí kě qī dāng shí zhī rén ，ér bú kě qī hòu shì yě 。jīn zú xià yòu yù qī jīn rén ，ér bú jù hòu shì zhī bú kě qī xié ？kuàng jīn zhī rén wèi kě qī yě 。
fú yǐ jīn huáng dì jí wèi yǐ lái ，jìn yòng jiàn chén ，róng nà yán lùn ，rú cáo xiū gǔ 、liú yuè suī mò ，yóu bèi bāo chēng 。jīn xī wén yǔ kǒng dào fǔ jiē zì jiàn zhèng zhuó yòng 。zú xià xìng shēng cǐ shí ，yù nà jiàn zhī shèng zhǔ rú cǐ ，yóu bú gǎn yī yán ，hé yě ？qián rì yòu wén yù shǐ tái bǎng cháo táng ，jiè bǎi guān bú dé yuè zhí yán shì ，shì kě yán zhě wéi jiàn chén ěr 。ruò zú xià yòu suí bú yán ，shì tiān xià wú dé yán zhě yě 。zú xià zài qí wèi ér bú yán ，biàn dāng qù zhī ，wú fáng tā rén zhī kān qí rèn zhě yě 。
zuó rì ān dào biǎn guān ，shī lǔ dài zuì ，zú xià yóu néng yǐ miàn mù jiàn shì dà fū ，chū rù cháo zhōng chēng jiàn guān ，shì zú xià bú fù zhī rén jiān yǒu xiū chǐ shì ěr 。suǒ kě xī zhě ，shèng cháo yǒu shì ，jiàn guān bú yán ér shǐ tā rén yán zhī ，shū zài shǐ cè ，tā rì wéi cháo tíng xiū zhě ，zú xià yě 。《chūn qiū 》zhī fǎ ，zé xián zhě bèi 。jīn mǒu qū qū yóu wàng zú xià zhī néng yī yán zhě ，bú rěn biàn jué zú xià ，ér bú yǐ xián zhě zé yě 。ruò yóu yǐ wèi xī wén bú xián ér dāng zhú ，zé yǔ jīn suǒ yán rú cǐ ，nǎi shì péng xié zhī rén ěr 。yuàn zú xià zhí xié cǐ shū yú cháo ，shǐ zhèng yǔ zuì ér zhū zhī ，shǐ tiān xià jiē shì rán zhī xī wén zhī dāng zhú ，yì jiàn chén zhī yī xiào yě 。
qián rì zú xià zài ān dào jiā ，zhào yǔ wǎng lùn xī wén zhī shì 。shí zuò yǒu tā kè ，bú néng jìn suǒ huái 。gù zhé bù qū qū ，fú wéi xìng chá ，bú xuān 。xiū zài bài 。
相关翻译
【注释】 ①司谏：即高若讷，字敏之，榆次人。司谏掌规谏讽 ...
