朝代:南北朝
作者:范晔
原文:
河南乐羊子之妻者,不知何氏之女也。
羊子尝行路,得遗金一饼,还以与妻。妻曰:“妾闻志士不饮‘ 盗泉’之水,廉者不受嗟来之食,况拾遗求利,以污其行乎!”羊子大惭,乃捐金于野,而远寻师学。
一年来归,妻跪问其故,羊子曰:“久行怀思,无它异也。”妻乃引刀趋机而言曰:“此织生自蚕茧,成于机杼。一丝而累,以至于寸,累寸不已,遂成丈匹。今若断斯织也,则捐失成功,稽废时日。夫子积学,当‘日知其所亡’,以就懿德;若中道而归,何异断斯织乎?”羊子感其言,复还终业,遂七年不返。
尝有它舍鸡谬入园中,姑盗杀而食之,妻对鸡不餐而泣。姑怪问其故。妻曰:“自伤居贫,使食有它肉。”姑竟弃之。后盗欲有犯妻者,乃先劫其姑。妻闻,操刀而出。盗人曰:“释汝刀从我者可全,不从我者,则杀汝姑。”妻仰天而叹,举刀刎颈而死。盗亦不杀其姑。太守闻之,即捕杀贼盗,而赐妻缣帛,以礼葬之,号曰“贞义”。
hé nán lè yáng zǐ zhī qī zhě ,bú zhī hé shì zhī nǚ yě 。
yáng zǐ cháng háng lù ,dé yí jīn yī bǐng ,hái yǐ yǔ qī 。qī yuē :“qiè wén zhì shì bú yǐn ‘ dào quán ’zhī shuǐ ,lián zhě bú shòu jiē lái zhī shí ,kuàng shí yí qiú lì ,yǐ wū qí háng hū !”yáng zǐ dà cán ,nǎi juān jīn yú yě ,ér yuǎn xún shī xué 。
yī nián lái guī ,qī guì wèn qí gù ,yáng zǐ yuē :“jiǔ háng huái sī ,wú tā yì yě 。”qī nǎi yǐn dāo qū jī ér yán yuē :“cǐ zhī shēng zì cán jiǎn ,chéng yú jī zhù 。yī sī ér lèi ,yǐ zhì yú cùn ,lèi cùn bú yǐ ,suí chéng zhàng pǐ 。jīn ruò duàn sī zhī yě ,zé juān shī chéng gōng ,jī fèi shí rì 。fū zǐ jī xué ,dāng ‘rì zhī qí suǒ wáng ’,yǐ jiù yì dé ;ruò zhōng dào ér guī ,hé yì duàn sī zhī hū ?”yáng zǐ gǎn qí yán ,fù hái zhōng yè ,suí qī nián bú fǎn 。
cháng yǒu tā shě jī miù rù yuán zhōng ,gū dào shā ér shí zhī ,qī duì jī bú cān ér qì 。gū guài wèn qí gù 。qī yuē :“zì shāng jū pín ,shǐ shí yǒu tā ròu 。”gū jìng qì zhī 。hòu dào yù yǒu fàn qī zhě ,nǎi xiān jié qí gū 。qī wén ,cāo dāo ér chū 。dào rén yuē :“shì rǔ dāo cóng wǒ zhě kě quán ,bú cóng wǒ zhě ,zé shā rǔ gū 。”qī yǎng tiān ér tàn ,jǔ dāo wěn jǐng ér sǐ 。dào yì bú shā qí gū 。tài shǒu wén zhī ,jí bǔ shā zéi dào ,ér cì qī jiān bó ,yǐ lǐ zàng zhī ,hào yuē “zhēn yì ”。