胠箧
朝代：先秦
作者：庄周
原文：
将为胠箧、探囊、发匮之盗而为守备，则必摄缄縢、固扃鐍；此世俗之所谓知也。然而巨盗至，则负匮、揭箧、担囊而趋；唯恐缄縢扃鐍之不固也。然则乡之所谓知者，不乃为大盗积者也？
故尝试论之，世俗之所谓知者，有不为大盗积者乎？所谓圣者，有不为大盗守者乎？何以知其然邪？昔者齐国邻邑相望，鸡狗之音相闻，罔罟之所布，耒耨之所刺，方二千余里。阖四竟之内，所以立宗庙、社稷，治邑、屋、州、闾、乡、曲者，曷尝不法圣人哉？然而田成子一旦杀齐君而盗其国。所盗者岂独其国邪？并与其圣知之法而盗之。故田成子有乎盗贼之名，而身处尧舜之安，小国不敢非，大国不敢诛，专有齐国。则是不乃窃齐国，并与其圣知之法，以守其盗贼之身乎？
尝试论之，世俗之所谓至知者，有不为大盗积者乎？所谓至圣者，有不为大盗守者乎？何以知其然邪？昔者龙逢斩，比干剖，苌弘胣，子胥靡。故四子之贤而身不免乎戮。故跖之徒问于跖曰：“盗亦有道乎？”跖曰：“何适而无有道邪？”夫妄意室中之藏，圣也；入先，勇也；出后，义也；知可否，知也；分均，仁也。五者不备而能成大盗者，天下未之有也。”由是观之，善人不得圣人之道不立，跖不得圣人之道不行；天下之善人少而不善人多，则圣人之利天下也少，而害天下也多。故曰：唇竭则齿寒，鲁酒薄而邯郸围，圣人生而大盗起。掊击圣人，纵舍盗贼，而天下始治矣！
夫川竭而谷虚，丘夷而渊实。圣人已死，则大盗不起，天下平而无故矣。圣人不死，大盗不止。虽重圣人而治天下，则是重利盗跖也。为之斗斛以量之，则并与斗斛而窃之；为之权衡以称之，则并与权衡而窃之；为之符玺而信之，则并与符玺而窃之；为之仁义以矫之，则并与仁义而窃之。
何以知其然邪？彼窃钩者诛，窃国者为诸侯，诸侯之门而仁义存焉。则是非窃仁义圣知邪？故逐于大盗、揭诸侯、窃仁义并斗斛权衡符玺之利者，虽有轩冕之赏弗能劝，斧钺之威弗能禁。此重利盗跖而使不可禁者，是乃圣人之过也。故曰：“鱼不可脱于渊，国之利器不可以示人。”彼圣人者，天下之利器也，非所以明天下也。
故绝圣弃知，大盗乃止；擿玉毁珠，小盗不起；焚符破玺，而民朴鄙；掊斗折衡，而民不争；殚残天下之圣法，而民始可与论议。擢乱六律，铄绝竽瑟，塞瞽旷之耳，而天下始人含其聪矣；灭文章，散五采，胶离朱之目，而天下始人含其明矣。毁绝钩绳而弃规矩，攦工倕之指，而天下始人含其巧矣。故曰：大巧若拙。削曾史之行，钳杨墨之口，攘弃仁义，而天下之德始玄同矣。
彼人含其明，则天下不铄矣；人含其聪，则天下不累矣；人含其知，则天下不惑矣；人含其德，则天下不僻矣。彼曾、史、杨、墨、师旷、工倕、离朱、皆外立其德而以爚乱天下者也，法之所无用也。
子独不知至德之世乎？昔者容成氏、大庭氏、伯皇氏、中央氏、栗陆氏、骊畜氏、轩辕氏、赫胥氏、尊卢氏、祝融氏、伏牺氏、神农氏，当是时也，民结绳而用之，甘其食，美其服，乐其俗，安其居，邻国相望，鸡狗之音相闻，民至老死而不相往来。若此之时，则至治已。今遂至使民延颈举踵，曰：“某所有贤者，”赢粮而趣之，则内弃其亲，而外弃其主之事；足迹接乎诸侯之境，车轨结乎千里之外，则是上好知之过也。上诚好知而无道，则天下大乱矣！
何以知其然邪？夫弓、弩、毕、弋、机变之知多，则鸟乱于上矣；钩饵、罔罟、罾笱之知多，则鱼乱于水矣；削格、罗落、罝罘之知多，则兽乱于泽矣；知诈渐毒、颉滑坚白、解垢同异之变多，则俗惑于辩矣。故天下每每大乱，罪在于好知。故天下皆知求其所不知，而莫知求其所已知者；皆知非其所不善，而莫知非其所已善者，是以大乱。故上悖日月之明，下烁山川之精，中堕四时之施，惴耎之虫，肖翘之物，莫不失其性。甚矣，夫好知之乱天下也！自三代以下者是已，舍夫种种之民，而悦夫役役之佞，释夫恬淡无为，而悦夫啍啍之意，啍啍已乱天下矣！
提示：拼音为程序生成，因此多音字的拼音可能不准确。
jiāng wéi qū qiè 、tàn náng 、fā kuì zhī dào ér wéi shǒu bèi ，zé bì shè jiān téng 、gù jiōng yù ；cǐ shì sú zhī suǒ wèi zhī yě 。rán ér jù dào zhì ，zé fù kuì 、jiē qiè 、dān náng ér qū ；wéi kǒng jiān téng jiōng yù zhī bú gù yě 。rán zé xiāng zhī suǒ wèi zhī zhě ，bú nǎi wéi dà dào jī zhě yě ？
gù cháng shì lùn zhī ，shì sú zhī suǒ wèi zhī zhě ，yǒu bú wéi dà dào jī zhě hū ？suǒ wèi shèng zhě ，yǒu bú wéi dà dào shǒu zhě hū ？hé yǐ zhī qí rán xié ？xī zhě qí guó lín yì xiàng wàng ，jī gǒu zhī yīn xiàng wén ，wǎng gǔ zhī suǒ bù ，lěi nòu zhī suǒ cì ，fāng èr qiān yú lǐ 。hé sì jìng zhī nèi ，suǒ yǐ lì zōng miào 、shè jì ，zhì yì 、wū 、zhōu 、lǘ 、xiāng 、qǔ zhě ，hé cháng bú fǎ shèng rén zāi ？rán ér tián chéng zǐ yī dàn shā qí jun1 ér dào qí guó 。suǒ dào zhě qǐ dú qí guó xié ？bìng yǔ qí shèng zhī zhī fǎ ér dào zhī 。gù tián chéng zǐ yǒu hū dào zéi zhī míng ，ér shēn chù yáo shùn zhī ān ，xiǎo guó bú gǎn fēi ，dà guó bú gǎn zhū ，zhuān yǒu qí guó 。zé shì bú nǎi qiè qí guó ，bìng yǔ qí shèng zhī zhī fǎ ，yǐ shǒu qí dào zéi zhī shēn hū ？
cháng shì lùn zhī ，shì sú zhī suǒ wèi zhì zhī zhě ，yǒu bú wéi dà dào jī zhě hū ？suǒ wèi zhì shèng zhě ，yǒu bú wéi dà dào shǒu zhě hū ？hé yǐ zhī qí rán xié ？xī zhě lóng féng zhǎn ，bǐ gàn pōu ，cháng hóng chǐ ，zǐ xū mí 。gù sì zǐ zhī xián ér shēn bú miǎn hū lù 。gù zhí zhī tú wèn yú zhí yuē ：“dào yì yǒu dào hū ？”zhí yuē ：“hé shì ér wú yǒu dào xié ？”fū wàng yì shì zhōng zhī cáng ，shèng yě ；rù xiān ，yǒng yě ；chū hòu ，yì yě ；zhī kě fǒu ，zhī yě ；fèn jun1 ，rén yě 。wǔ zhě bú bèi ér néng chéng dà dào zhě ，tiān xià wèi zhī yǒu yě 。”yóu shì guān zhī ，shàn rén bú dé shèng rén zhī dào bú lì ，zhí bú dé shèng rén zhī dào bú háng ；tiān xià zhī shàn rén shǎo ér bú shàn rén duō ，zé shèng rén zhī lì tiān xià yě shǎo ，ér hài tiān xià yě duō 。gù yuē ：chún jié zé chǐ hán ，lǔ jiǔ báo ér hán dān wéi ，shèng rén shēng ér dà dào qǐ 。póu jī shèng rén ，zòng shě dào zéi ，ér tiān xià shǐ zhì yǐ ！
fū chuān jié ér gǔ xū ，qiū yí ér yuān shí 。shèng rén yǐ sǐ ，zé dà dào bú qǐ ，tiān xià píng ér wú gù yǐ 。shèng rén bú sǐ ，dà dào bú zhǐ 。suī zhòng shèng rén ér zhì tiān xià ，zé shì zhòng lì dào zhí yě 。wéi zhī dòu hú yǐ liàng zhī ，zé bìng yǔ dòu hú ér qiè zhī ；wéi zhī quán héng yǐ chēng zhī ，zé bìng yǔ quán héng ér qiè zhī ；wéi zhī fú xǐ ér xìn zhī ，zé bìng yǔ fú xǐ ér qiè zhī ；wéi zhī rén yì yǐ jiǎo zhī ，zé bìng yǔ rén yì ér qiè zhī 。
hé yǐ zhī qí rán xié ？bǐ qiè gōu zhě zhū ，qiè guó zhě wéi zhū hóu ，zhū hóu zhī mén ér rén yì cún yān 。zé shì fēi qiè rén yì shèng zhī xié ？gù zhú yú dà dào 、jiē zhū hóu 、qiè rén yì bìng dòu hú quán héng fú xǐ zhī lì zhě ，suī yǒu xuān miǎn zhī shǎng fú néng quàn ，fǔ yuè zhī wēi fú néng jìn 。cǐ zhòng lì dào zhí ér shǐ bú kě jìn zhě ，shì nǎi shèng rén zhī guò yě 。gù yuē ：“yú bú kě tuō yú yuān ，guó zhī lì qì bú kě yǐ shì rén 。”bǐ shèng rén zhě ，tiān xià zhī lì qì yě ，fēi suǒ yǐ míng tiān xià yě 。
gù jué shèng qì zhī ，dà dào nǎi zhǐ ；tī yù huǐ zhū ，xiǎo dào bú qǐ ；fén fú pò xǐ ，ér mín pǔ bǐ ；póu dòu shé héng ，ér mín bú zhēng ；dān cán tiān xià zhī shèng fǎ ，ér mín shǐ kě yǔ lùn yì 。zhuó luàn liù lǜ ，shuò jué yú sè ，sāi gǔ kuàng zhī ěr ，ér tiān xià shǐ rén hán qí cōng yǐ ；miè wén zhāng ，sàn wǔ cǎi ，jiāo lí zhū zhī mù ，ér tiān xià shǐ rén hán qí míng yǐ 。huǐ jué gōu shéng ér qì guī jǔ ，lì gōng zhuì zhī zhǐ ，ér tiān xià shǐ rén hán qí qiǎo yǐ 。gù yuē ：dà qiǎo ruò zhuō 。xuē céng shǐ zhī háng ，qián yáng mò zhī kǒu ，rǎng qì rén yì ，ér tiān xià zhī dé shǐ xuán tóng yǐ 。
bǐ rén hán qí míng ，zé tiān xià bú shuò yǐ ；rén hán qí cōng ，zé tiān xià bú lèi yǐ ；rén hán qí zhī ，zé tiān xià bú huò yǐ ；rén hán qí dé ，zé tiān xià bú pì yǐ 。bǐ céng 、shǐ 、yáng 、mò 、shī kuàng 、gōng zhuì 、lí zhū 、jiē wài lì qí dé ér yǐ yuè luàn tiān xià zhě yě ，fǎ zhī suǒ wú yòng yě 。
zǐ dú bú zhī zhì dé zhī shì hū ？xī zhě róng chéng shì 、dà tíng shì 、bó huáng shì 、zhōng yāng shì 、lì lù shì 、lí chù shì 、xuān yuán shì 、hè xū shì 、zūn lú shì 、zhù róng shì 、fú xī shì 、shén nóng shì ，dāng shì shí yě ，mín jié shéng ér yòng zhī ，gān qí shí ，měi qí fú ，lè qí sú ，ān qí jū ，lín guó xiàng wàng ，jī gǒu zhī yīn xiàng wén ，mín zhì lǎo sǐ ér bú xiàng wǎng lái 。ruò cǐ zhī shí ，zé zhì zhì yǐ 。jīn suí zhì shǐ mín yán jǐng jǔ zhǒng ，yuē ：“mǒu suǒ yǒu xián zhě ，”yíng liáng ér qù zhī ，zé nèi qì qí qīn ，ér wài qì qí zhǔ zhī shì ；zú jì jiē hū zhū hóu zhī jìng ，chē guǐ jié hū qiān lǐ zhī wài ，zé shì shàng hǎo zhī zhī guò yě 。shàng chéng hǎo zhī ér wú dào ，zé tiān xià dà luàn yǐ ！
hé yǐ zhī qí rán xié ？fū gōng 、nǔ 、bì 、yì 、jī biàn zhī zhī duō ，zé niǎo luàn yú shàng yǐ ；gōu ěr 、wǎng gǔ 、zēng gǒu zhī zhī duō ，zé yú luàn yú shuǐ yǐ ；xuē gé 、luó luò 、jū fú zhī zhī duō ，zé shòu luàn yú zé yǐ ；zhī zhà jiàn dú 、jié huá jiān bái 、jiě gòu tóng yì zhī biàn duō ，zé sú huò yú biàn yǐ 。gù tiān xià měi měi dà luàn ，zuì zài yú hǎo zhī 。gù tiān xià jiē zhī qiú qí suǒ bú zhī ，ér mò zhī qiú qí suǒ yǐ zhī zhě ；jiē zhī fēi qí suǒ bú shàn ，ér mò zhī fēi qí suǒ yǐ shàn zhě ，shì yǐ dà luàn 。gù shàng bèi rì yuè zhī míng ，xià shuò shān chuān zhī jīng ，zhōng duò sì shí zhī shī ，zhuì nuò zhī chóng ，xiāo qiào zhī wù ，mò bú shī qí xìng 。shèn yǐ ，fū hǎo zhī zhī luàn tiān xià yě ！zì sān dài yǐ xià zhě shì yǐ ，shě fū zhǒng zhǒng zhī mín ，ér yuè fū yì yì zhī nìng ，shì fū tián dàn wú wéi ，ér yuè fū tūn tūn zhī yì ，tūn tūn yǐ luàn tiān xià yǐ ！
