永州八记
朝代：唐代
作者：柳宗元
原文：
始得西山宴游记
自余为僇人，居是州。恒惴慄。时隙也，则施施而行，漫漫而游。日与其徒上高山，入深林，穷回溪，幽泉怪石，无远不到。到则披草而坐，倾壶而醉。醉则更相枕以卧，卧而梦。意有所极，梦亦同趣。觉而起，起而归。以为凡是州之山水有异态者，皆我有也，而未始知西山之怪特。
今年九月二十八日，因坐法华西亭，望西山，始指异之。遂命仆人过湘江，缘染溪，斫榛莽，焚茅茷，穷山之高而上。攀援而登，箕踞而遨，则凡数州之土壤，皆在衽席之下。其高下之势，岈然洼然，若垤若穴，尺寸千里，攒蹙累积，莫得遁隐。萦青缭白，外与天际，四望如一。然后知是山之特立，不与培塿为类，悠悠乎与颢气俱，而莫得其涯；洋洋乎与造物者游，而不知其所穷。引觞满酌，颓然就醉，不知日之入。苍然暮色，自远而至，至无所见，而犹不欲归。心凝形式，与万化冥合。然后知吾向之未始游，游于是乎始，故为之文以志。是岁，元和四年也。
钻鉧潭记
钻鉧潭，在西山西。其始盖冉水自南奔注，抵山石，屈折东流；其颠委势峻，荡击益暴，啮其涯，故旁广而中深，毕至石乃止；流沫成轮，然后徐行。其清而平者，且十亩。有树环焉，有泉悬焉。
其上有居者，以予之亟游也，一旦款门来告曰：“不胜官租、私券之委积，既芟山而更居，愿以潭上田贸财以缓祸。”
予乐而如其言。则崇其台，延其槛，行其泉于高者而坠之潭，有声潀然。尤与中秋观月为宜，于以见天之高，气之迥。孰使予乐居夷而忘故土者，非兹潭也欤？
钻鉧潭西小丘记
得西山后八日，寻山口西北道二百步，有得钻鉧潭。潭西二十五步，当湍而浚者为鱼梁。梁之上有丘焉，生竹树。其石之突怒偃蹇，负土而出，争为奇状者，殆不可数。其嵚然相累而下者，若牛马之饮于溪；其冲然角列而上者，若熊罴之登于山。丘之小不能一亩，可以笼而有之。问其主，曰：“唐氏之弃地，货而不售。”问其价，曰：“止四百。”余怜而售之。李深源、元克已时同游，皆大喜，出自意外。即更取器用，铲刈秽草，伐去恶木，烈火而焚之。嘉木立，美竹露。奇石显。由其中以望，则山之高，云之浮，溪之流，鸟兽之遨游，举熙熙然回巧献技，以效兹丘之下。枕席而卧，则清冷冷状与目谋，瀯瀯之声与耳谋，悠然而虚者与神谋，渊然而静者与心谋。不匝旬而得异地者二，虽古好古之士，或未能至焉。
噫！以兹丘之胜，致之沣、镐、、杜，则贵游之士争买者，日增千金而愈不可得。今弃是州也，农夫渔父过而陋之，贾四百，连岁不能售。而我与深源、克已独喜得之，是其果有遭乎！书于石，所以贺兹丘之遭也。
至小丘西小石潭记
从小丘西行百二十步，隔篁竹，闻水声，如鸣佩环，心乐之。伐竹取道，下见小潭，水尤清冽。全石以为底，近岸，卷石底以出，为坻，为屿，为嵁，为岩。青树翠蔓，蒙络摇缀，参差披拂。
潭中鱼可百许头，皆若空游无所依。日光下澈，影布石上，佁然不动;俶尔远逝，往来翕忽，似与游者相乐。
潭西南而望，斗折蛇行，明灭可见。其岸势犬牙差互，不可知其源。
坐潭上，四面竹树环合，寂寥无人，凄神寒骨，悄怆幽邃。以其境过清，不可久居，乃记之而去。
同游者：吴武陵，龚古，余弟宗玄。隶而从者，崔氏二小生：曰恕己，曰奉壹。
袁家渴记
由冉溪西南水行十里，山水之可取者五，莫若钻鉧潭。由溪口而西，陆行，可取者八九，莫若西山。由朝阳岩东南水行，至芜江，可取者三，莫若袁家渴。皆永中幽丽奇处也。
楚越之间方言，谓水之反流为“渴”。渴上与南馆高嶂合，下与百家濑合。其中重洲小溪，澄潭浅渚，间厕曲折，平者深墨，峻者沸白。舟行若穷，忽而无际。
有小山出水中，皆美石，上生青丛，冬夏常蔚然。其旁多岩词，其下多白砾，其树多枫柟石楠，樟柚，草则兰芷。又有奇卉，类合欢而蔓生，轇轕水石。
每风自四山而下，振动大木，掩苒众草，纷红骇绿，蓊葧香气，冲涛旋濑，退贮溪谷，摇飃葳蕤，与时推移。其大都如此，余无以穷其状。
永之人未尝游焉，余得之不敢专焉，出而传于世。其地主袁氏。故以名焉。
石渠记
自渴西南行不能百步，得石渠，民桥其上。有泉幽幽然，其鸣乍大乍细。渠之广或咫尺，或倍尺，其长可十许步。其流抵大石，伏出其下。踰石而往，有石泓，昌蒲被之，青鲜环周。又折西行，旁陷岩石下，北堕小潭。潭幅员减百尺，清深多倏鱼。又北曲行纡余，睨若无穷，然卒入于渴。其侧皆诡石、怪木、奇卉、美箭，可列坐而庥焉。风摇其巅，韵动崖谷。视之既静，其听始远。
予从州牧得之。揽去翳朽，决疏土石，既崇而焚，既釃釃而盈。惜其未始有传焉者，故累记其所属，遗之其人，书之其阳，俾后好事者求之得以易。
元和七年正月八日，鷁渠至大石。十月十九日，踰石得石泓小潭，渠之美于是始穷也。
石涧记
石渠之事既穷，上由桥西北下土山之阴，民又桥焉。其水之大，倍石渠三之一，亘石为底，达于两涯。若床若堂，若陈筳席，若限阃奥。水平布其上，流若织文，响若操琴。揭跣而往，折竹扫陈叶，排腐木，可罗胡床十八九居之。交络之流，触激之音，皆在床下；翠羽之水，龙鳞之石，均荫其上。古之人其有乐乎此耶？后之来者有能追予之践履耶？得之日，与石渠同。
由渴而来者，先石渠，后石涧；由百家濑上而来者，先石涧，后石渠。涧之可穷者，皆出石城村东南，其间可乐者数焉。其上深山幽林逾峭险，道狭不可穷也。
小石城山记
自西山道口径北踰黄茅岭而下，有二道：其一西出，寻之无所得；其一少北而东，不过四十丈，土断二川分，有积石横当其垠。其上为睥睨梁欐之形；其旁出堡坞，有若门焉，窥之正黑，投以小石，洞然有水声，其响之激越，良久乃已。环之可上，望甚远。无土壤而生嘉树美箭，益奇而坚，奇疏数偃仰，类智者所施也。
噫！吾疑造物者之有无久矣，及是，愈以为诚有。又怪其不为之中州而列是夷狄，更千百年不得一售其伎，是固劳而无用，神者倘不宜如是，则其果无乎？或曰：以慰夫贤而辱于此者。或曰：其气之灵，不为伟人而独为是物，故楚之南少人而多石。是二者余未信之。
提示：拼音为程序生成，因此多音字的拼音可能不准确。
shǐ dé xī shān yàn yóu jì
zì yú wéi liáo rén ，jū shì zhōu 。héng zhuì lì 。shí xì yě ，zé shī shī ér háng ，màn màn ér yóu 。rì yǔ qí tú shàng gāo shān ，rù shēn lín ，qióng huí xī ，yōu quán guài shí ，wú yuǎn bú dào 。dào zé pī cǎo ér zuò ，qīng hú ér zuì 。zuì zé gèng xiàng zhěn yǐ wò ，wò ér mèng 。yì yǒu suǒ jí ，mèng yì tóng qù 。jiào ér qǐ ，qǐ ér guī 。yǐ wéi fán shì zhōu zhī shān shuǐ yǒu yì tài zhě ，jiē wǒ yǒu yě ，ér wèi shǐ zhī xī shān zhī guài tè 。
jīn nián jiǔ yuè èr shí bā rì ，yīn zuò fǎ huá xī tíng ，wàng xī shān ，shǐ zhǐ yì zhī 。suí mìng pú rén guò xiāng jiāng ，yuán rǎn xī ，zhuó zhēn mǎng ，fén máo pèi ，qióng shān zhī gāo ér shàng 。pān yuán ér dēng ，jī jù ér áo ，zé fán shù zhōu zhī tǔ rǎng ，jiē zài rèn xí zhī xià 。qí gāo xià zhī shì ，yá rán wā rán ，ruò dié ruò xué ，chǐ cùn qiān lǐ ，zǎn cù lèi jī ，mò dé dùn yǐn 。yíng qīng liáo bái ，wài yǔ tiān jì ，sì wàng rú yī 。rán hòu zhī shì shān zhī tè lì ，bú yǔ péi lǒu wéi lèi ，yōu yōu hū yǔ hào qì jù ，ér mò dé qí yá ；yáng yáng hū yǔ zào wù zhě yóu ，ér bú zhī qí suǒ qióng 。yǐn shāng mǎn zhuó ，tuí rán jiù zuì ，bú zhī rì zhī rù 。cāng rán mù sè ，zì yuǎn ér zhì ，zhì wú suǒ jiàn ，ér yóu bú yù guī 。xīn níng xíng shì ，yǔ wàn huà míng hé 。rán hòu zhī wú xiàng zhī wèi shǐ yóu ，yóu yú shì hū shǐ ，gù wéi zhī wén yǐ zhì 。shì suì ，yuán hé sì nián yě 。
zuàn mǔ tán jì
zuàn mǔ tán ，zài xī shān xī 。qí shǐ gài rǎn shuǐ zì nán bēn zhù ，dǐ shān shí ，qū shé dōng liú ；qí diān wěi shì jun4 ，dàng jī yì bào ，niè qí yá ，gù páng guǎng ér zhōng shēn ，bì zhì shí nǎi zhǐ ；liú mò chéng lún ，rán hòu xú háng 。qí qīng ér píng zhě ，qiě shí mǔ 。yǒu shù huán yān ，yǒu quán xuán yān 。
qí shàng yǒu jū zhě ，yǐ yǔ zhī jí yóu yě ，yī dàn kuǎn mén lái gào yuē ：“bú shèng guān zū 、sī quàn zhī wěi jī ，jì shān shān ér gèng jū ，yuàn yǐ tán shàng tián mào cái yǐ huǎn huò 。”
yǔ lè ér rú qí yán 。zé chóng qí tái ，yán qí kǎn ，háng qí quán yú gāo zhě ér zhuì zhī tán ，yǒu shēng zóng rán 。yóu yǔ zhōng qiū guān yuè wéi yí ，yú yǐ jiàn tiān zhī gāo ，qì zhī jiǒng 。shú shǐ yǔ lè jū yí ér wàng gù tǔ zhě ，fēi zī tán yě yú ？
zuàn mǔ tán xī xiǎo qiū jì
dé xī shān hòu bā rì ，xún shān kǒu xī běi dào èr bǎi bù ，yǒu dé zuàn mǔ tán 。tán xī èr shí wǔ bù ，dāng tuān ér xùn zhě wéi yú liáng 。liáng zhī shàng yǒu qiū yān ，shēng zhú shù 。qí shí zhī tū nù yǎn jiǎn ，fù tǔ ér chū ，zhēng wéi qí zhuàng zhě ，dài bú kě shù 。qí qīn rán xiàng lèi ér xià zhě ，ruò niú mǎ zhī yǐn yú xī ；qí chōng rán jiǎo liè ér shàng zhě ，ruò xióng pí zhī dēng yú shān 。qiū zhī xiǎo bú néng yī mǔ ，kě yǐ lóng ér yǒu zhī 。wèn qí zhǔ ，yuē ：“táng shì zhī qì dì ，huò ér bú shòu 。”wèn qí jià ，yuē ：“zhǐ sì bǎi 。”yú lián ér shòu zhī 。lǐ shēn yuán 、yuán kè yǐ shí tóng yóu ，jiē dà xǐ ，chū zì yì wài 。jí gèng qǔ qì yòng ，chǎn yì huì cǎo ，fá qù è mù ，liè huǒ ér fén zhī 。jiā mù lì ，měi zhú lù 。qí shí xiǎn 。yóu qí zhōng yǐ wàng ，zé shān zhī gāo ，yún zhī fú ，xī zhī liú ，niǎo shòu zhī áo yóu ，jǔ xī xī rán huí qiǎo xiàn jì ，yǐ xiào zī qiū zhī xià 。zhěn xí ér wò ，zé qīng lěng lěng zhuàng yǔ mù móu ，yíng yíng zhī shēng yǔ ěr móu ，yōu rán ér xū zhě yǔ shén móu ，yuān rán ér jìng zhě yǔ xīn móu 。bú zā xún ér dé yì dì zhě èr ，suī gǔ hǎo gǔ zhī shì ，huò wèi néng zhì yān 。
yī ！yǐ zī qiū zhī shèng ，zhì zhī fēng 、gǎo 、、dù ，zé guì yóu zhī shì zhēng mǎi zhě ，rì zēng qiān jīn ér yù bú kě dé 。jīn qì shì zhōu yě ，nóng fū yú fù guò ér lòu zhī ，jiǎ sì bǎi ，lián suì bú néng shòu 。ér wǒ yǔ shēn yuán 、kè yǐ dú xǐ dé zhī ，shì qí guǒ yǒu zāo hū ！shū yú shí ，suǒ yǐ hè zī qiū zhī zāo yě 。
zhì xiǎo qiū xī xiǎo shí tán jì
cóng xiǎo qiū xī háng bǎi èr shí bù ，gé huáng zhú ，wén shuǐ shēng ，rú míng pèi huán ，xīn lè zhī 。fá zhú qǔ dào ，xià jiàn xiǎo tán ，shuǐ yóu qīng liè 。quán shí yǐ wéi dǐ ，jìn àn ，juàn shí dǐ yǐ chū ，wéi dǐ ，wéi yǔ ，wéi kān ，wéi yán 。qīng shù cuì màn ，méng luò yáo zhuì ，cān chà pī fú 。
tán zhōng yú kě bǎi xǔ tóu ，jiē ruò kōng yóu wú suǒ yī 。rì guāng xià chè ，yǐng bù shí shàng ，yǐ rán bú dòng ;chù ěr yuǎn shì ，wǎng lái xī hū ，sì yǔ yóu zhě xiàng lè 。
tán xī nán ér wàng ，dòu shé shé háng ，míng miè kě jiàn 。qí àn shì quǎn yá chà hù ，bú kě zhī qí yuán 。
zuò tán shàng ，sì miàn zhú shù huán hé ，jì liáo wú rén ，qī shén hán gǔ ，qiāo chuàng yōu suì 。yǐ qí jìng guò qīng ，bú kě jiǔ jū ，nǎi jì zhī ér qù 。
tóng yóu zhě ：wú wǔ líng ，gōng gǔ ，yú dì zōng xuán 。lì ér cóng zhě ，cuī shì èr xiǎo shēng ：yuē shù jǐ ，yuē fèng yī 。
yuán jiā kě jì
yóu rǎn xī xī nán shuǐ háng shí lǐ ，shān shuǐ zhī kě qǔ zhě wǔ ，mò ruò zuàn mǔ tán 。yóu xī kǒu ér xī ，lù háng ，kě qǔ zhě bā jiǔ ，mò ruò xī shān 。yóu cháo yáng yán dōng nán shuǐ háng ，zhì wú jiāng ，kě qǔ zhě sān ，mò ruò yuán jiā kě 。jiē yǒng zhōng yōu lì qí chù yě 。
chǔ yuè zhī jiān fāng yán ，wèi shuǐ zhī fǎn liú wéi “kě ”。kě shàng yǔ nán guǎn gāo zhàng hé ，xià yǔ bǎi jiā lài hé 。qí zhōng zhòng zhōu xiǎo xī ，chéng tán qiǎn zhǔ ，jiān cè qǔ shé ，píng zhě shēn mò ，jun4 zhě fèi bái 。zhōu háng ruò qióng ，hū ér wú jì 。
yǒu xiǎo shān chū shuǐ zhōng ，jiē měi shí ，shàng shēng qīng cóng ，dōng xià cháng wèi rán 。qí páng duō yán cí ，qí xià duō bái lì ，qí shù duō fēng nán shí nán ，zhāng yòu ，cǎo zé lán zhǐ 。yòu yǒu qí huì ，lèi hé huān ér màn shēng ，jiāo gé shuǐ shí 。
měi fēng zì sì shān ér xià ，zhèn dòng dà mù ，yǎn rǎn zhòng cǎo ，fēn hóng hài lǜ ，wěng bó xiāng qì ，chōng tāo xuán lài ，tuì zhù xī gǔ ，yáo piào wēi ruí ，yǔ shí tuī yí 。qí dà dōu rú cǐ ，yú wú yǐ qióng qí zhuàng 。
yǒng zhī rén wèi cháng yóu yān ，yú dé zhī bú gǎn zhuān yān ，chū ér chuán yú shì 。qí dì zhǔ yuán shì 。gù yǐ míng yān 。
shí qú jì
zì kě xī nán háng bú néng bǎi bù ，dé shí qú ，mín qiáo qí shàng 。yǒu quán yōu yōu rán ，qí míng zhà dà zhà xì 。qú zhī guǎng huò zhǐ chǐ ，huò bèi chǐ ，qí zhǎng kě shí xǔ bù 。qí liú dǐ dà shí ，fú chū qí xià 。yáo shí ér wǎng ，yǒu shí hóng ，chāng pú bèi zhī ，qīng xiān huán zhōu 。yòu shé xī háng ，páng xiàn yán shí xià ，běi duò xiǎo tán 。tán fú yuán jiǎn bǎi chǐ ，qīng shēn duō shū yú 。yòu běi qǔ háng yū yú ，nì ruò wú qióng ，rán zú rù yú kě 。qí cè jiē guǐ shí 、guài mù 、qí huì 、měi jiàn ，kě liè zuò ér xiū yān 。fēng yáo qí diān ，yùn dòng yá gǔ 。shì zhī jì jìng ，qí tīng shǐ yuǎn 。
yǔ cóng zhōu mù dé zhī 。lǎn qù yì xiǔ ，jué shū tǔ shí ，jì chóng ér fén ，jì shāi shāi ér yíng 。xī qí wèi shǐ yǒu chuán yān zhě ，gù lèi jì qí suǒ shǔ ，yí zhī qí rén ，shū zhī qí yáng ，bǐ hòu hǎo shì zhě qiú zhī dé yǐ yì 。
yuán hé qī nián zhèng yuè bā rì ，yì qú zhì dà shí 。shí yuè shí jiǔ rì ，yáo shí dé shí hóng xiǎo tán ，qú zhī měi yú shì shǐ qióng yě 。
shí jiàn jì
shí qú zhī shì jì qióng ，shàng yóu qiáo xī běi xià tǔ shān zhī yīn ，mín yòu qiáo yān 。qí shuǐ zhī dà ，bèi shí qú sān zhī yī ，gèn shí wéi dǐ ，dá yú liǎng yá 。ruò chuáng ruò táng ，ruò chén tíng xí ，ruò xiàn kǔn ào 。shuǐ píng bù qí shàng ，liú ruò zhī wén ，xiǎng ruò cāo qín 。jiē xiǎn ér wǎng ，shé zhú sǎo chén yè ，pái fǔ mù ，kě luó hú chuáng shí bā jiǔ jū zhī 。jiāo luò zhī liú ，chù jī zhī yīn ，jiē zài chuáng xià ；cuì yǔ zhī shuǐ ，lóng lín zhī shí ，jun1 yīn qí shàng 。gǔ zhī rén qí yǒu lè hū cǐ yē ？hòu zhī lái zhě yǒu néng zhuī yǔ zhī jiàn lǚ yē ？dé zhī rì ，yǔ shí qú tóng 。
yóu kě ér lái zhě ，xiān shí qú ，hòu shí jiàn ；yóu bǎi jiā lài shàng ér lái zhě ，xiān shí jiàn ，hòu shí qú 。jiàn zhī kě qióng zhě ，jiē chū shí chéng cūn dōng nán ，qí jiān kě lè zhě shù yān 。qí shàng shēn shān yōu lín yú qiào xiǎn ，dào xiá bú kě qióng yě 。
xiǎo shí chéng shān jì
zì xī shān dào kǒu jìng běi yáo huáng máo lǐng ér xià ，yǒu èr dào ：qí yī xī chū ，xún zhī wú suǒ dé ；qí yī shǎo běi ér dōng ，bú guò sì shí zhàng ，tǔ duàn èr chuān fèn ，yǒu jī shí héng dāng qí yín 。qí shàng wéi pì nì liáng lǐ zhī xíng ；qí páng chū bǎo wù ，yǒu ruò mén yān ，kuī zhī zhèng hēi ，tóu yǐ xiǎo shí ，dòng rán yǒu shuǐ shēng ，qí xiǎng zhī jī yuè ，liáng jiǔ nǎi yǐ 。huán zhī kě shàng ，wàng shèn yuǎn 。wú tǔ rǎng ér shēng jiā shù měi jiàn ，yì qí ér jiān ，qí shū shù yǎn yǎng ，lèi zhì zhě suǒ shī yě 。
yī ！wú yí zào wù zhě zhī yǒu wú jiǔ yǐ ，jí shì ，yù yǐ wéi chéng yǒu 。yòu guài qí bú wéi zhī zhōng zhōu ér liè shì yí dí ，gèng qiān bǎi nián bú dé yī shòu qí jì ，shì gù láo ér wú yòng ，shén zhě tǎng bú yí rú shì ，zé qí guǒ wú hū ？huò yuē ：yǐ wèi fū xián ér rǔ yú cǐ zhě 。huò yuē ：qí qì zhī líng ，bú wéi wěi rén ér dú wéi shì wù ，gù chǔ zhī nán shǎo rén ér duō shí 。shì èr zhě yú wèi xìn zhī 。
